W jaki sposób zachęcać dzieci do picia wody? 

"Mamo! Nie chcę pić wody! Wolę oranżadę!" - to najczęściej słyszy rodzic, kiedy próbuje nakłonić swoją pociechę do wypicia szklanki wody. Niestety, najmłodsi nie lubią jej i piją jej bardzo mało. Woda nie ma intensywnego smaku, nie przyciąga ich uwagi kolorem. Dzieci kochają też bąbelki! W porównaniu z barwnymi, słodkimi napojami, zwykła niegazowana woda jest dla nich po prostu nudna. Żeby dziecko częściej po nią sięgało, my rodzice powinniśmy już od najwcześniejszych lat przyzwyczajać je do jej picia!

Bądźmy przykładem! To najprostszy i bardzo skuteczny sposób, aby nauczyć nasze dziecko nawyku picia wody i zasad zdrowego odżywiania. "Nie chcę frytek babciu! Wolę ryż!" - czy uważasz, że Twoje dziecko nigdy nie wypowie takich słów? To nie jest niemożliwe! Twoja pociecha będzie sięgać po zdrowe przekąski, ale aby tak się stało, sami musimy unikać frytek i hamburgerów, a owoce i warzywa powinny być stałym elementem naszych posiłków. Nigdy nie przekonamy dziecka do picia wody, jeśli najpierw przyzwyczaimy go do słodkiego smaku herbaty czy innych napojów lub jeśli sami w jego obecności będziemy pić wszystko, tylko nie wodę. Dajmy dziecku szansę. Niech pozna i przyzwyczai się do neutralnego smaku wody jak najwcześniej, wtedy samo będzie wybierać ją w pierwszej kolejności. Nie obawiaj się, że dziecko nie zaakceptuje płynu, który nie jest słodki - to bezzasadne.

Gdy Twoje dziecko prosi o coś do picia, podaj mu szklankę wody. Postępuj tak już od najwcześniejszych lat jego życia. Jeżeli wciąż będzie grymasić, zastosuj pewien "podstęp". Nalej wodę do ulubionego kubka dziecka i dodaj odrobinę świeżego soku z cytryny, pomarańczy czy mandarynki. Dzięki temu woda nabierze ciekawego dla dziecka smaku i chętniej ją wypije. Bardzo możliwe, że poprosi o więcej! Wykorzystuj słomki i kolorowe kubki - to gadżety, które dodatkowo uatrakcyjnią wodę. Już maluchowi pozwalaj na odrobinę samodzielności i pozwól nalewać wodę do kubeczka. Czasami możliwość naśladowania "dorosłej" czynności jest wystarczającą zachętą.

Dzieci uwielbiają bawić się wodą! A my rodzice wiemy o tym najlepiej. Ile razy musieliśmy wycierać szmatką kałuże, które nasze dzieci zrobiły w kuchni czy w łazience podczas zabaw? Najmłodsi uwielbiają brać kąpiel w wannie albo bawić się w przelewanie wody, stojąc na stołku przy zlewie. Woda jest niezmiernie ciekawa dla naszej pociechy, daje wiele możliwości i bynajmniej nie służy tylko do picia. Skorzystajmy z tego! Rozmawiajmy z dziećmi o wodzie, o tym jak ważna jest dla otaczającego nas środowiska, jakie ma możliwości i zastosowania. Niech dzieci dowiadują się o niej nie tylko od nauczycieli, ale również od nas! Wytłumaczmy szkrabowi, że bez wody nie byłoby nas, nie rosłyby rośliny, a króliczki nie skakałyby po polanie. Dzięki temu dziecko doceni wodę, a być może będzie też dbało, aby nie marnowała się w domu. To nie tylko  sposób na poszerzenie jego wiedzy, ale też na zacieśnienie Waszych relacji. Inicjujmy zabawy związane z motywem wody. Przeprowadzajmy mini-eksperymenty. To będzie dla nich świetna rozrywka, a także pożyteczna lekcja. Poprzez zabawę dziecko rozwija swoje zdolności emocjonalno-poznawcze. Może się także relaksować i wyciszyć. Pobaw się z dzieckiem podczas kąpieli w wannie, a z pewnością prześpi smacznie całą noc (i Ty podobnie).

Podczas zabaw wykorzystujcie ulubione przedmioty pociechy. Niech ozdobi kubek, który będzie służył do picia wody, pobawi się jej smakiem i kolorem. Najmłodsi uwielbiają też puszczać bańki wodne, barwić wodę farbami, bawić się nią w ogródku, kiedy jest ciepło czy przelewać wodę do naczyń o różnych kształtach. Dzięki zabawom dziecko dowie się, co to jest objętość albo jaki jest związek pojemności naczynia z jego wielkością i kształtem. Dobrym pomysłem są również zajęcie rodzinne, jak np. wspólne podlewanie roślin. Czyż nie jest to wspaniały sposób na przyjemne i pożyteczne spędzenie czasu ze swoją pociechą?

Pamiętajmy, że dając dobry przykład będziemy w stanie zdziałać o wiele więcej niż nakazując czy zabraniając. Rozmawiajmy o wodzie, zachęcamy dzieci do zabaw! Nasz wysiłek z pewnością zaprocentuje na przyszłość!

Jak powinna wyglądać dieta dziecka?

 To my, rodzice, mamy największy wpływ na to, jakie będzie życie naszego dziecka. Staramy się zapewnić mu wszystko to, co potrzebuje, aby wyrosło na spełnionego i szczęśliwego człowieka. A czy dbamy też o to, co je i pije?

Dobrze zaplanowany jadłospis to samo zdrowie dla nas i naszego potomstwa! To, co dziecko spożywa we wczesnym okresie swojego życia ma ogromny wpływ na jego rozwój fizyczny, emocjonalny i intelektualny. Co zatem robić?

Zacznij od podstaw. Już dziś postaraj się dopilnować, aby Twoja pociecha zjadła śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i nie zapomniała o kolacji. Od 4 do 5 posiłków codziennie - to zasada, o której nigdy nie powinniśmy zapominać. Dopilnuj, aby dziecko jadło dania bogate w produkty pełnoziarniste, niskotłuszczowe mleko i jego przetwory, chude mięso, ryby i wędliny. Do każdego posiłku koniecznie zaproponuj jabłko, marchewkę czy banana. Owoce i warzywa dostarczają mnóstwo witamin i mikroelementów. Nie zapominaj też, aby częstować je zdrowymi przekąskami - na przykład różnego rodzaju orzechami.

Nie podawaj swojemu dziecku przesolonych lub nadmiernie słodkich dań. Cukier i sól w nadmiernych ilościach mogą mu zaszkodzić. Dzieci uwielbiają słodycze. Wprost niemożliwe wydaje się powiedzenie stanowczego "nie", kiedy nasz szkrab błaga w sklepie o czekoladkę. Tak, to prawda, ciężko jest sprawić, aby dziecko zrezygnowało ze słodyczy.Mamy jednak dla Ciebie radę - wprowadź zasadę tzw. "sobotniego cukierka". Raz w tygodniu, w dowolnie ustalony z dzieckiem dzień pozwólmy mu na niewielką ilość ulubionych słodyczy.

Woda to podstawowy element zdrowej diety Twojego dziecka!

To, ile dziecko pije wody jest tak samo ważne dla jego zdrowia jak jedzenie najbardziej wartościowej żywności! Zachęcajmy więc, aby piło ją często, małymi łykami, nawet kiedy nie odczuwa pragnienia. Czy wiesz, że woda jest jedynym napojem, który Ty i Twoje dziecko możecie pić w zasadzie bez ograniczeń? Ile wody powinni pić najmłodsi? Każdego dnia dziecko potrzebuje średnio ok. 1,5 l wody. To zapotrzebowanie jest jednak uzależnione od wieku, płci, aktywności, diety i oczywiście temperatury. Warto, żebyś zapoznał(a) się z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia dotyczącymi optymalnej ilości  wody dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wg specjalistów  najmłodsi w wieku od 1 do 3 lat potrzebują  1300 mililitrów wody dziennie. Dzieci od 4 do 6 lat potrzebują już 1700 mililitrów wody. 1900 mililitrów wody dziennie to zapotrzebowanie dzieci w wieku od 7 do 9 lat. W przypadku starszych dzieci ilości jeszcze się zwiększają i są uzależnione od płci. Część tego zapotrzebowania pokrywa pożywienie (zwłaszcza owoce i warzywa), ale większość dziecko powinno po prostu wypić w postaci płynu – woda jest dla niego najlepsza, bo najbardziej naturalna.

O czym powinniśmy pamiętać?

Warto zwrócić uwagę na zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zgodnie z którymi nie  powinniśmy wypijać więcej niż 10% dziennego zapotrzebowania energetycznego. To znaczy, że jeśli zgodnie z zaleceniami żywieniowymi dziecko powinno otrzymać dziennie np. 1200 kalorii, to z płynów nie powinno pochodzić więcej niż 120 kalorii. Przekraczanie tego zalecenia to zwiększone ryzyko wystąpienia nadwagi i otyłości.

Pamiętajmy, że jeżeli od pierwszych lat dziecka zadbamy, by jego dieta była zróżnicowana, pełna warzyw i owoców, bogata w składniki odżywcze, zawierająca dostateczną ilość wody i ograniczoną ilość słodkich napojów, możemy zmniejszyć ryzyko pojawienia się w jego dorosłym życiu nadwagi, otyłości, cukrzycy czy chorób układu krążenia! Czyż nie powinno być to dla nas rodziców najważniejsze?

Zachęcaj dziecko do picia wody zabawnymi rymowankami, np. „Taka woda zdrowia doda!”, „Woda, woda – to ochłoda!”, „Zdrowa woda życia doda!”, „Zdrowa woda to uroda!”…

Zachęcając do picia wody, opisz dziecku, co dzięki temu zmieni się w jego ciele. Mów konkretnie, prostymi zdaniami: zamiast „będziesz silniejszy” - „twoje nóżki będą silniejsze”, zamiast „będziesz mądrzejszy” - „twoja głowa będzie mądrzejsza”.

Picie wody daje siłę do różnych ćwiczeń i za każdym razem, kiedy napijesz się wody, zademonstruj jedno ćwiczenie np. podskok, przysiad, obrót. Możesz też poruszać się jak zwierzę, a dziecko niech zgaduje jakim zwierzęciem jesteś. Zachęć dziecko by sprawdziło, czy i jemu woda da siłę do wykonania ćwiczenia.

Wymyślaj zagadki związane z wodą.

Baw się z dzieckiem w zgadywanki wodne (związane z wodą: jej cechami, sposobami wykorzystania, występowaniem itp.). Za każdą odgadniętą zagadkę nagrodą może być łyk wody i całus mamy lub taty.
Przykładowe zagadki:
„Jaki kolor woda ma – komu mama całusa da?”
„Gdzie w domu schowała się woda?”
„Do jakich potraw mama używa wody podczas gotowania?”

Napój mocy

Do jednej szklanki wsyp łyżeczkę cukru, do drugiej sól, a do trzeciej wciśnij  sok
z cytryny. W czwartej szklance zostaw wodę bez dodatków. Poproś dziecko, by spróbowało łyczek z każdej szklanki i powiedziało jakiego smaku jest woda.
W zależności od ilości dodatków efekcie możemy otrzymać płyny, które są bardzo niesmaczne, przy nich woda “nabiera dobrego smaku”, neutralizującego pozostałe.

Rodzic zachęca dziecko, by za pomocą celofanu przedstawiło dźwięki wody: deszczu (szelest celofanem), sztormu (mocne gniecenie celofanu) i kałuży (skakanie po celofanie). A jak brzmią pojedyncze kropelki wody?

Żywienie dzieci w wieku wczesnoszkolnym

Kiedy dziecko idzie do szkoły, zaczyna spędzać więcej czasu ze swoimi rówieśnikami i przyjaciółmi, a rodzice mają niestety mniejszą kontrolę nad tym, co zjada ich pociecha. Zaczyna się okres, gdy coraz częściej słyszymy "ja chcę to samo", co oznacza, że presja rówieśników wywiera coraz większy wpływ na nawyki żywieniowe naszego dziecka.

Podstawowym celem żywienia dzieci jest oczywiście zapewnienie prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego z uwzględnieniem możliwości realizacji obowiązku szkolnego, a dla wielu dzieci także zajęć dodatkowych (pozaszkolnych). Jak komponować dietę naszego małego ucznia, by wystarczyło mu na wszystko energii?

Inaczej niż dorośli

Ze względu na wyjątkowe potrzeby rozwijającego się organizmu jadłospis dzieci powinien różnić się od diety ich rodziców. Nie należy bezkrytycznie przenosić zasad żywienia osób dorosłych, którzy np. starając się obniżyć poziom cholesterolu we krwi i zapobiec zmianom miażdżycowym ograniczają zawartość tłuszczu w codziennym pożywieniu, stosują dietę bogatoresztkową czy - zgodnie ze swoimi przyzwyczajeniami smakowymi - używają nadmiaru soli.

Dla dziecka tłuszcz (w odpowiednich ilościach w stosunku do wieku) jest bardzo ważnym składnikiem pokarmowym, warunkującym prawidłowy rozwój. Jego pochodne dostarczane w pokarmach biorą udział m. in. w rozwoju układu nerwowego, siatkówki oka i regulacji wzrostu. Niektóre spośród nich regulują również funkcje przewodu pokarmowego i ułatwiają wchłanianie wapnia w organizmie.

Zbyt duży udział błonnika pokarmowego w diecie dziecka może natomiast powodować zaburzenia wchłaniania składników pokarmowych (np. wapnia i żelaza), których odpowiednia ilość jest dla niego szczególnie ważna. Nadmiar soli nie tylko kształtuje nieprawidłowe przyzwyczajenia, ale w konsekwencji może zwiększyć ryzyko nadciśnienia. Podobnie nadmiar cukru (słodycze, słodkie przekąski, słodzone napoje) przyczynia się nie tylko do zwiększenia ryzyka wystąpienia próchnicy zębów, ale również zbyt wielu dodatkowych kilogramów.

Posiłki w diecie dzieci

Jednym z warunków prawidłowego żywienia dzieci jest dobrze zaplanowany jadłospis. Dzieci powinny spożywać taką ilość kalorii, która zaspokoi ich potrzeby związane z aktywnością fizyczną oraz wzrastaniem. Samo stosowanie norm żywieniowych nie daje jednak pełnej gwarancji racjonalnego żywienia. Istotne jest, aby we właściwy sposób rozplanować posiłki w ciągu dnia oraz zastosować przy ich sporządzaniu najwłaściwszą z punktu widzenia zachowania wartości odżywczej technologię.

W przypadku dzieci i młodzieży dieta powinna składać się z 4, a nawet 5 posiłków dziennie. Niestety, często taka idealna sytuacja jest bardzo trudna do zrealizowania. Rozkład pracy rodziców nie pozwala na regularne spożywanie posiłków w domu. Również czas rozpoczynania lekcji i ilość zajęć pozaszkolnych stanowią dodatkową trudność. Jeśli te kwestie nie pozwalają na spełnienie postulatu odpowiedniej ilości i regularności posiłków, wówczas daleko do realizacji prawidłowego sposobu żywienia.

Śniadanie - najważniejszy posiłek dnia

Bardzo ważne jest, aby po długiej przerwie nocnej zapewnić dziecku pełnowartościowe pierwsze śniadanie. Podstawą tego posiłku powinno być mleko w każdej postaci (zupa lub napój), pieczywo mieszane z dodatkiem tłuszczowym i białkowym (serem, wędliną, rybą czy jajem). Niezbędne są również warzywa (pomidor, papryka, ogórek, rzodkiewka czy szczypiorek). Podawanie samych zup mlecznych jest niewystarczające zarówno z punktu widzenia ilościowego, jak i jakościowego.

Pamiętajmy o drugim śniadaniu

Drugie śniadanie powinno być małym posiłkiem. Odgrywa ono istotną rolę zwłaszcza w żywieniu dzieci w wieku szkolnym. Stanowić je może kanapka z wysokiej jakości miękką margaryną lub masłem, wędliną, serem czy rybą i warzywami. Dodatkowo zadbajmy, aby dziecko zjadło owoc najlepiej w postaci świeżej. Pamiętajmy też o tym, by nasz uczeń uzupełnił płyny. Najlepiej będzie, jeśli w plecaku zawsze znajdzie się miejsce na butelkę wody.

Pora obiadowa

Obiad powinien składać się z dwóch dań: zupy (przygotowanej z warzyw lub owoców dostępnych sezonowo) oraz dania głównego, składającego się z produktu będącego źródłem białka (np. mięsa, ryby, jajka), węglowodanów (np. ziemniaki, ryż, kasze, makaron) oraz warzyw (zarówno w postaci gotowanej jak i surowej). Na deser najlepiej zaproponujmy dziecku świeże owoce.

Podwieczorek jak z bajki

Podwieczorek jest okazją, by podać dodatkową porcję mleka, najlepiej w postaci koktajlu lub budyniu. Może on być także tzw. "posiłkiem słodkim", na który podamy dziecku np. kawałek ciasta z owocami, koktajl mleczno - owocowy, kisiel czy budyń. Kolacja w rodzinnym gronie Najlepiej, gdy kolację przygotujemy "na ciepło". Możemy zaproponować np. naleśniki z serem czy makaron z owocami, ale równie dobrym pomysłem są kolorowe kanapki. Zadbajmy o to, aby były one ładnie udekorowane, posmarowane masłem lub miękką margaryną połączoną z koperkiem czy natką pietruszki. Do tego dodajmy chudą wędlinę, ser żółty i koniecznie warzywa. Jeśli na śniadanie dziecko nie zjadło zupy mlecznej, możemy ją podać w tym posiłku.

Odpowiedni dobór produktów

Tłuszcze

Dzieci w wieku wczesnoszkolnym powinny jeść w przeważającej ilości tłuszcze pochodzenia roślinnego (oleje i oliwy), ale możemy dodać do ich diety również niewielkie ilości masła.

Rynek produktów tłuszczowych stosowanych do smarowania pieczywa jest bardzo urozmaicony. Dostępne są: masła, margaryny oraz tzw. miksy, czyli mieszanki wymienionych. Różnią się one składem i wartością odżywczą, co sprawia, że wybór jednego, najlepszego nie jest łatwy. Za najszlachetniejszy tłuszcz uznawane jest masło. Związane jest to z faktem, iż zawiera ono dużą ilość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (m.in. A i D). Jednak często jako jego wadę uznaje się stosunkowo dużą twardość w niskich temperaturach, co utrudnia smarowanie pieczywa zwłaszcza podawanego na śniadanie. Dlatego też rodzice wolą sięgać po margaryny, które mają doskonałą konsystencję. Jednak to, co jest wygodne i wskazane dla dorosłych, nie zawsze jest odpowiednie dla ich pociech. Zgodnie z Polskim Konsensusem Tłuszczowym zaleca się, aby w diecie niemowląt i dzieci do 3. roku życia nie ograniczać tłuszczu i stosować masło oraz niewielkie ilości smalcu i słoniny. Natomiast po ukończeniu tego wieku można podawać margaryny miękkie, ale wyłącznie wysokiej jakości, co oznacza, że przy ich wyborze należy zwracać uwagę na zawartość izomerów trans kwasów tłuszczowych, które powstają w procesie produkcji. Kwasy te, podobnie jak tłuszcze nasycone, posiadają silne właściwości miażdżycotwórcze. Ich zawartość w margarynie nie powinna przekraczać 1%.

Mięso i jego zamienniki

Mięso jest źródłem pełnowartościowego białka. Dzieciom zaleca się podawanie mięsa chudego lub produktów mięsnych o obniżonej zawartości tłuszczu, a z drobiu przed podaniem powinno się zdejmować skórę. Przy tym korzystne jest urozmaicenie technik przygotowywania potraw, jednak z ograniczeniem smażenia.

W przypadku niechęci do spożywania mięsa, podajemy potrawy półmięsne np. gołąbki, pierogi, naleśniki, łazanki. W ramach przystawek można je zastąpić roślinami strączkowymi lub tofu (ser sojowy).

Ryby

W diecie dzieci dwa razy w tygodniu powinny znaleźć się ryby, szczególnie te o wysokiej zawartości tłuszczu. Najlepiej podawać je w postaci gotowanej, pieczonej, duszonej lub grillowanej. Spożycie ryb zapobiega występowaniu chorób układu sercowo - naczyniowego, ale pamiętajmy, że proces smażenia znosi te drogocenne właściwości.

Ze względu na możliwe zanieczyszczenie szkodliwymi substancjami (rtęć, polikarbon, fenol) ilość ryb w diecie małych dzieci należy ograniczyć. Dotyczy to jednak takich gatunków jak: rekin, miecznik, makrela królewska i płytecznik. Mięso krewetek, tuńczyka z puszki, łososia i suma zawierają mało zanieczyszczeń. Napoje

Najlepszym napojem dla dzieci, podobnie jak dla dorosłych, jest woda. Skutecznie uzupełnia bilans płynów w organizmie i gasi pragnienie, nie dostarczając przy tym zbędnych kalorii.

Częstym błędem jest podawanie dzieciom dużych ilości słodzonej czarnej herbaty. Zawiera ona kofeinę oraz substancje (fityniany, szczawiany), które ograniczają wchłanianie składników mineralnych z pożywienia (np. żelaza i wapnia). Nie należy również przyzwyczajać dzieci do tego co słodzone - nadmiar cukru w pożywieniu zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy zębów oraz nadwagi i otyłości.

Dieta a mózg

Właściwe odżywiane dziecka jest bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania jego mózgu. Białka, które znajdują się głównie w jajach, rybach, mięsie i produktach mlecznych są potrzebne dla zachowania odpowiedniego poziomu koncentracji i sprawności umysłowej. W jadłospisie nie powinno zabraknąć również selenu, znajdującego się w orzechach, nasionach czy pieczywie pełnoziarnistym oraz cynku (ryby, nasiona roślin strączkowych, produkty zbożowe). Do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego niezbędny jest także kwas foliowy (zielone liście warzyw, wątróbka, nasiona roślin strączkowych) oraz witaminy z grupy B znajdujące się w płatkach owsianych, mięsie, rybach, jajach, orzechach, i pieczywie pełnoziarnistym. Wszystkie te składniki odznaczają się skuteczniejszym działaniem, gdy dostarczymy je w sposób naturalny, razem z prawidłowo zestawioną dietą.

Szczególne znaczenie dla rozwoju uzdolnień poznawczych dzieci mają niektóre kwasy tłuszczowe. Mózg składają się w ok. 60% z tłuszczów, tak więc odpowiedni ich dobór w diecie ma ogromny wpływ na możliwości umysłowe dziecka. Największą rolę w rozwoju i działaniu odgrywają: kwas dokozaheksaenowy (DHA) i eikozapentaenowy (EPA).Bogatym źródłem obu tych kwasów tłuszczowych są tłuste ryby (np. tuńczyki, łososie, makrele). Tak więc włączenie tłustych ryb na stałe do jadłospisu naszej pociechy sprawi, że jego mózg będzie należycie odżywiony.

Dla prawidłowego funkcjonowania mózgu niezbędna jest odpowiednia ilość wody. Dzieci, które są odwodnione, mogą wyglądać na znudzone, apatyczne i ospałe. Woda wspomaga proces tworzenia substancji, które przenoszą informacje pomiędzy komórkami nerwowymi. Warto jak najwcześniej przyzwyczaić dziecko do neutralnego smaku wody, gdyż dzięki temu dziecko przyszłości w pierwszej kolejności sięgnie właśnie po nią, by zaspokoić pragnienie - Zadbajmy, aby dziecko miało do niej stały dostęp.