Spotkanie trzecie: Filozofia czym była i jest – od umiłowania mądrości do ziemi niczyjej.
8 czerwca 2016 roku w Bibliotece Publicznej im. Arkadego Fiedlera odbył się wykład pani dr Jadwigi Wiertlewskiej-Bielarz z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, zatytułowany „Filozofia czym była i jest - od umiłowania mądrości do ziemi niczyjej.” Wykład przyniósł sięgające filozofów starożytnej Grecji rozważania na temat tego, czym jest wiedza. Wskazał racjonalność, myślenie i doświadczenie, empiryzm jako jej źródła. Określił różnice między wiedzą potoczną, religijną i naukową. Pokazał filozofię jako początek współczesnych nauk ścisłych rozwijających się od wieku XV. Przedstawił historię poszukiwania fundamentów wiedzy, założeń sprawiających, że wiedzę naukową uważamy za pewną. Dr Wiertlewska-Bielarz przywołała poglądy Kartezjusza, Kanta, poglądy pozytywistów (August Comte) i fenomenologów (Edmund Husserl), w których fundamenty te ulegały ciągłym przemianom. Według pozytywistów filozofię porównać można do pnia drzewa, z którego wyrastają konary poszczególnych dziedzin szczegółowych. Dziś panuje przekonanie, że dziedziną wiedzy, na której opiera się naukowe poznanie, jest matematyka. Znajduje ona zastosowanie zarówno w naukach ścisłych, jak i humanistycznych. Istnieje jako czysta matematyka, znajduje zastosowanie w astronomii i kosmologii, w fizyce, chemii, biologii i socjologii.
Rozwój nauk nowożytnych sprawił, że filozofia straciła pozycję, jaką miała w starożytności i średniowieczu. Stała się ziemią niczyją. Nie przyznaje się do niej ani wiara, ponieważ nie mówi nic o Bogu, ani nauka, która zarzuca jej niespełnienie kryteriów naukowości. Mimo to, zdaniem dr. Wiertlewskiej-Bielarz, filozofia ma nadal istotne zadania do spełnienia; buduje całościowy obraz świata, który z jednej strony jest wolny od dogmatów religijnych, z drugiej obca mu jest niepewność, zmienność wiedzy naukowej. Filozofia pozwala jednostce oprzeć życie na wartościach, czego nie oferuje rozbita na wiele dziedzin specjalistycznych nauka. Wśród przywoływanych w trakcie wykładu filozofów pojawiło się nazwisko poznańskiego profesora Leszka Nowaka, którego dorobek naukowy jest, zdaniem dr. Wierlewskiej-Bielarz, dowodem na to, że przynoszące całościowy obraz świata systemy filozoficzne mogą powstawać także współcześnie, zaspokajając ludzką potrzebę porządkowania rzeczywistości.
Jacek Kępa