Nawiązując do tekstu „Szukają nazwisk i świadków – powstanie pomnik ofiar nalotu na pociąg ewakuacyjny  w Kole” z 28 września br., publikujemy nazwiska osób, które zginęły w Kole 2 września 1939 r. jako pasażerowie pociągu ewakuacyjnego.

W 1939 r. w  związku z możliwością wojny z III Rzeszą przewidywano sformowanie pociągów ewakuacyjnych dla rodzin wojskowych, policjantów, urzędników, kolejarzy, pocztowców, które miały dotrzeć  na przewidywane zaplecze frontu. Z Krotoszyna pociąg odjechał 1 września w godzinach popołudniowych, jego trasa prowadziła przez Koźmin, Jarocin, Konin. 2 września ok. godziny 15.00 podczas postkoju w pobliżu dworca kolejowego w Kole został najpierw zbombardowany przez samoloty niemieckie, a następnie pasażerowie pociągu  zostali ostrzelani przez lotników z broni pokładowej. Z tego transportu zginęło co najmniej sto kilkadziesiąt osób, dalszych  kilkadziesiąt zmarło szpitalu w Kole z powodu odniesionych ran. Trasa pociągu wiodła przez Warszawę do miejscowości Narol pod Lwowem. Poszukiwanie ofiar nalotu jest związane z planowaną budową pomnika na cmentarzu parafialnym w Kole na zbiorowej mogile ( 3 X br. wybrano już projekt tego pomnika w konkursie zorganizowanym przez władze Koła  ). Ważnym elementem pomnika będą tablice z nazwiskami ofiar. Stąd podjęta akcja ustalania i weryfikacji nazwisk.

Najważniejszym dla nas źródłem danych jest wyciąg z księgi aktów zgonu z USC w Kole sporządzony 29 kwietnia 1959 r., znajdujący się w zbiorach Muzeum Regionalnego im. H. Ławniczaka w Krotoszynie. Z dokumentu wynika, że 3 września 1939 r. w kancelarii parafii św. Krzyża w Kole zjawił się st. przod. policji Antoni Gąsiorkiewicz i oświadczył, że pochowano tego dnia w zbiorowej mogile zwłoki 100 ofiar, które zginęły w czasie bombardowania przez samoloty niemieckie stacji kolejowej w Kole ( A. Gąsiorkiewicz w piśmie z 18 listopada 1959 r. podaje liczbę ofiar 111).
 1.    Antczak Marcjanna                                           
 2.    Bardzik Jan                                                        
 3.    Bąkowska Zofia z d. Voelkel                            
 4.    Berski Antoni                                                     
 5.    Cichowski Stanisław,                                        
 6.    Chudzikowski Adam                                         
 7.    Chudzikowski Jan                                              
 8.    Czapczyński Wawrzyniec                                
 9.    Dudkowiak Władysław                                     
 10.    Dziedzic Katarzyna                                            
 11.    Kierzek Stanisław                                              
 12.    Krańcowa Helena                                              
 13.    Matecki Marian/Józef                                      
 14.    Matecki Stanisław                                            
 15.    Matecka Gertruda                                             
 16.    Marszałek Franciszek                                          
 17.    Mocydlarz Jan                                                      
 18.    Ratajczyk (może Ratajczak) Helena Jadwiga    
 19.    Sielski Jan                                                               
 20.    Słonka Agata ur. 22 I 1884                                  
 21.    Stachowiak Zofia
 22.    Statkiewicz Wojciech
 23.    Szcześniak Henryk
 24.    Szkudlarek Wacław
 25.    Ziembiński Józef
 26.    Krawczyk Henryka Maria ur. 13.8.1935, syn Bolesława
 27.    Helińska Agnieszka
 28.    Heliński Jan
 29.    Dera Czesław
 30.    Pospiech Leonard
 31.    Panek Józef
 32.    Paszkiewicz Edward
 33.    Flejszman Władysław
 34.    Srótowski Władysław
 35.    Pustowójt  Emilian
 36.    Czajka Jan
 37.    Michalak Piotr
 38.    Kwieciński Franciszek
 39.    Cichy Franciszek
 40.    Andrzejewski Andrzej
 41.    Kowalczyk Aniela
 42.    Skrzypczak Franciszek

Ponadto oddzielnie pochowano zwłoki dziewczynki z rodziny kolejarza oraz 43. Michalczyk Władysławę, żonę st. przod. policji z Krotoszyna.
Ustalono też następujące nazwiska poległych 2 września 1939 r.:
44.  Drygas Franciszek, kolejarz Krotoszyn  
45.  Chytrowski  Ignacy, -//-                                                                                            
46.  Paszek -//- 

47.  Bielawna Władysława -//-                                                                                                
48.  Stoszko Aleksander -//-                                                                                                 
49.  Kierzek Stanisław -//-                                                                                                         
50.  Kierzek Zygfryd -//-                                                                                                    
51.  Borecki,  Kobylin  poczta                                                                         
52.  Małecki   (może Matecki), Zduny                                                                                          
53.  Brzezicka (Brzezicha) -//-                                                                                              
54 – 56.  Markiewiczowa i 2 synów                                                                                               
57.  Bujakiewicz Krotoszyn                                                                                   
58 - 60.  Sobczak, żona  i syn -//-                                                                                           
61.  Garczyńska  Stefania -//-                                                                                             
62.  Nowak Maria -//-                                                                                                   
63.  Sliwińska Maria -//-                                                                                             
64.  Skrzypczak Józef -//-                                                                                                         
65 - 66.  Płaczkowa Stanisława i syn                                                                                             
67.  Politowski Zygmunt -//-                                                                                            
68.  Sobiś Józef -//-                                                                                           
69.  Koronna Franciszka  -//--                                                                                                 
70.  Frantz Helena  -//-                                                                                                     
71.  Czorga Władysław-//-                                                                                                
72.  Latuszek Mieczysław – syn                                                                                                 
73.  Kałużna Irena – córeczka -//-                                                                                                
74 - 75. Dziuba Paulina i Waleria - matka i córka Zduny                                                                                     
76.  Wenta Stefania – córka-//-                                                                                         
77.  Wenta – matka -//-

A. Gąsiorkiewicz we wspomnianym piśmie z 1959 r. wymienia jeszcze pochowanych we wspólnej mogile: 78.  Olejnik Antoni, 79. Wyrzykowski Florian, 80.  Cieślak Michał.     
 Dzieje Zdun (z 1994), s. 191,  wymieniają jeszcze: 81.  Szkudłapska Maria 25 lat, 82.  Szkudłapski Zygmunt 4 lata, 83.  Szkudłapski Henryk – niemowlę, 84.  Sztefek Franciszek 20 lat, 85.  Sztefek Mieczysław 18 lat, 86. Sztefek Bolesław 8 lat, 87.  Sztefek Lech 7 lat, 88. Skrzypczak Maria.
Daniel Szczepaniak w Szkicach Koźmińskich nr 24 z 1999 r., s. 28, podaje kolejne nazwiska:  89.  Bilska Franciszka,  90. Dera Florian, 91.  Dera Katarzyna, 92.  Dera Józef, 93.  Dudkowiak Władysława, 94.  Paluszek Józef.

Lista osób zmarłych w Szpitalu Powiatowym w Koninie w następstwie ran odniesionych w czasie nalotów lotnictwa niemieckiego wymienia: 95.  Nowak Joanna, 40 lat, Krotoszyn, 96. Lisiecka Wanda, 18 lat, Krotoszyn, 97.  Paterczyk Stefan, 51 lat, dróżnik kolejowy, Salnia – Krotoszyn,  98.  Nowak Józef, 39 lat, Krotoszyn, 99. Krysztofiak Wincenty, lat 54, post. policji, Sulmierzyce. Na zbiorowej mogile jest tabliczka: 100.  Kałmucki Alojzy, ur. 12.06.1927 z Kuklinowa. Zenon Świderski z Kobylina uzupełnił o nazwiska: 101.  Stachowiak Marcin, 102. Wechman Józef; Urszula Nowak: 103. Koronna Anna; Piotr Mikołajczyk: 104. Mikołajczyk Kazimierz; Krystyna Wiśniewska z d. Rapior: 105. Rapior Janina, 106. Rapior Edmund, 107. Kierzek Beniamin. Brakuje jeszcze nazwisk  25, może 50 osób.

Dziękujemy za informacje od rodzin osób, które zginęły lub osób, które przeżyły nalot lotnictwa niemieckiego na pociąg ewakuacyjny z Krotoszyna. Pozwoliły uzupełnić listę ofiar o osoby dotychczas nieznane, ustalić poprawną pisownię nazwisk, uzupełnić ich imiona, czy potwierdzić nazwiska już znane z innych źródeł.
Odpowiedziały na nasz apel o uzupełnienie danych, przekazały fotografie, przekazały relacje własne czy rodziny:  Krystyna Kędzierska-Jasińska, Maria Jędrzejczak, Aleksander Łopaczyk, Zbigniewa Zelba – Tymofijczyk, Leokadia Fleischer z d. Brzezicha, Jolanta Marchlewska, Wiesław Skotarek,  Krystyna Wiśniewska z d. Rapior, które jako dzieci jechały tym pociągiem. Ponadto informacje przekazali: Marian Skotarek,  Czesław Bielawny, Bożena Leydy, Romuald Kubik, Jolanta Podziemska, Walerian Piotrowski, Bogdan Chytrowski,  Jan Grzywaczewski, Barbara Nadstawska, Maria Pawlicka z d. Mocydlarz,  Wiesława Zalewska, Patryk Bardzik, Elżbieta i Lech Garczyńscy, Monika Menzfeld – Czubak, Piotr Mikołajczyk, Urszula Nowak, Alicja Banaszek, Michał Ciesielski,  Edmund Kałmucki, Zdzisław Dudek, Monika i Zenon Voelkelowie, Andrzej Skrzypczak,  Zenon Świderski. Prosimy o dalszą pomoc uzupełnianiu listy ofiar,  w odtwarzaniu dziejów tego transportu, dalszych losów rodzin ewakuujących się tym pociągiem.

Dane kontaktowe zespołu historyków:

Edward Jokiel:  tel. 693 996 966,  e-mail ;
Antoni Korsak:  tel. 514 312 848, e-mail ;  
Michał Pietrowski:  tel. 694 621 289, e-mail