Dziś mija 69 rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Są osoby, które mają wątpliwości co do wspominania wydarzeń niezwiązanych z historią naszych okolic. Brak związku jest jednak w tym wypadku tylko pozorny. Oprócz roli, jaką Powstanie odegrało w historii całego kraju oraz w świadomości obywateli, warto wspomnieć mieszkańców naszego regionu, którzy podczas tych pamiętnych 63 dni walczyli o wolność naszej stolicy i tym samym naszego kraju. Do tej pory udało się potwierdzić 22 takie postacie, nie jest to jednak lista kompletna (za D. Szczepaniakiem w „Szkice Koźmińskie” nr. 50, Koźmin 2012):

Stefania Boszulak – Klimczok – urodzona w Krotoszynie, absolwentka Kołłątaja, w powstaniu sanitariuszka;

Władysław Budzyński – urodzony w Krotoszynie, absolwent Kołłątaja, w powstaniu kierował punktem sanitarnym oddziału „Bakcyl” na Śródmieściu – zastrzelony przez Niemców podczas udzielania pomocy rannej sanitariuszce;

Michał Augustyn Chrupek „Rój” – dowódca II Batalionu 56 Pułku Piechoty w Krotoszynie, zastrzelony na barykadzie Śródmieście – Północ przez żołnierza Armii Ludowej...

Jadwiga Chrząszczewska – Suchodolska – mieszkanka Krotoszyna w okresie międzywojennym, walczyła i poległa w zgrupowaniu AK „Radosław”;

Halina Czerniak – mieszkanka Koźmina Wlkp. i absolwentka tamtejszego gimnazjum, po powstaniu więziona m. in. w Ravensbrück, gdzie zmarła z wycieńczenia;

Zbigniew Czerniak „Zbych” – mieszkaniec Koźmina Wlkp. i absolwent tamtejszego gimnazjum, żołnierz kompanii motorowej „Orlęta” na Pradze, po powstaniu więziony m. in. w Dachau;

Bronisław Filipowicz „Ochocki” – absolwent Kołłątaja, pracował w laboratorium chemicznym przy zgrupowaniu Radosław, gdzie konstruował granaty - „filipinki”, walczył na Starym Mieście, Czerniakowie i Mokotowie;

Jan Kobusiński – urodzony we wsi Góreczki koło Koźmina Wlkp., absolwent szkoły powszechnej w Koźminie, podczas powstania walczył na Czerniakowie, Mokotowie i Śródmieściu, następnie więziony m. in. w Buchenwaldzie, gdzie został zamordowany;

Janina Kobusińska „Janka” – urodzona w Koźminie Wlkp., podczas powstania łączniczka batalionu szturmowego „Odwet” na Ochocie, po powstaniu więziona w obozach koncentracyjnych, m. in. Ravensbrück;

Sylwester Kobusiński „Machoń” – urodzony w Koźminie Wlkp., absolwent tamtejszej szkoły powszechnej, w powstaniu sanitariusz odtworzonego 7 Pułku Piechoty AK na Okęciu;

Zenon Kobusiński – syn Jana, urodzony w Koźminie Wlkp., absolwent tamtego gimnazjum, podczas powstania wraz z ojcem walczył na Czerniakowie, Mokotowie i Śródmieściu, następnie więziony m. in. w Stutthof;

Karol Henryk Koczorowski – urodzony w Krotoszynie, na wieść o wybuchu powstania przedostał się do Warszawy, aby wziąć udział w walkach, podczas których poległ;

Tadeusz Kolendowicz „Konrad” – urodzony w Koźminie Wlkp., po wojnie absolwent Kołłątaja, podczas powstania żołnierz 1 Kompanii batalionu szturmowego Korpusu Bezpieczeństwa „Sokół” na Śródmieściu – Południe;

Marianna Milaszewska „Zasada” – urodzona w Krotoszynie, podczas powstania łączniczka między AK i AL oraz sanitariuszka szpitala polowego „Omega” na Alejach Jerozolimskich;

Franciszek Kuraszkiewicz „Struś” – mieszkaniec Kobierna, podczas powstania żołnierz kompanii AK zgrupowania „Róg” na „Śródmieściu – Północ”, poległ podczas bombardowania;

Kazimierz Lamparski – urodzony w Sulmierzycach, absolwent tamtejszej szkoły powszechnej i krotoszyńskiej szkoły zawodowej, podczas powstania budował schrony i barykady oraz służył jako sanitariusz, o powstaniu więziony w Pruszkowie skąd zbiegł;

Grażyna Marciniak – Skommer „Maskotka” – aktualnie mieszkanka Kobylina, podczas powstania łączniczka i sanitariuszka na Powiślu;

Leon Rozbicki „Napoleon”– w okresie międzywojennym mieszkaniec Koźmina Wlkp., podczas powstania żołnierz zgrupowania „Sienkiewicz” i batalionu „Łukasiński na Śródmieściu, ciężko ranny zmarł w szpitalu powstańczym;

Albin Walenty Rak „Karol Lesiński” – urodzony w Krotoszynie, absolwent tamtejszej szkoły powszechnej, podczas powstania żołnierz organizacji NSZ – AK;

Bogumiła Sumińska – urodzona w Krotoszynie, absolwentka Kołłątaja, podczas powstania sanitariuszka z zakonnym szpitalu powstańczym, gdzie zginęła podczas bombardowania szpitala (wraz z 35 sistrami zakonnymi i około 1000 rannych);

Zofia Szczodrowska „Urszula” – urodzona w Krotoszynie, podczas powstania sanitariuszka zgrupowania „Róg” walczącego na Starym Mieście, Powiślu i Śródmieściu, po wojnie wróciła do Krotoszyna;

Bolesław Trzcieliński – przed wojną mieszkaniec Koźmina Wlkp., poległ w walkach podczas powstania.

Warto również nadmienić, że nasze Muzeum dysponuje pamiątkami z czasu Powstania Warszawskiego. Mamy kilka hełmów powstańczych, biało – czerwoną opaskę, pistolet maszynowy Sten itd...