Skąd się bierze zanieczyszczone powietrze?
Nadmierne wykorzystanie paliw kopalnych, a także używanie różnego rodzaju odpadów do ogrzewania łącznie ze śmieciami i tworzywami sztucznymi, powoduje uwalnianie do atmosfery znacznych ilości szkodliwych związków chemicznych. Spalanie biomasy w postaci drewna łącznie z paliwami kopalnymi odbywa się najczęściej w kotłach, które nie są przystosowane do spalania tych dwóch rodzajów opału łącznie. Wszystkie te procesy powodują wysokie zanieczyszczenie powietrza i doprowadzają do tak zwanej niskiej emisji. Widoczne jest to zwłaszcza w okresie zimowym podczas bezwietrznej pogody. Tworzy się wtedy szczególnie niebezpieczny dla zdrowia smog, czyli duże natężenie szkodliwych substancji w powietrzu.
* OBEJRZYJ FILM poświęcony niskiej emisji, który warto obejrzeć by lepiej zrozumieć z jak dużym problemem borykamy się na co dzień.
Jakie są podstawowe zanieczyszczenia powietrza i skąd się biorą?
Zanieczyszczenia trafiające do powietrza atmosferycznego można podzielić na dwie grupy:
- zanieczyszczenia pyłowe,
- zanieczyszczenia gazowe.
Wśród zanieczyszczeń gazowych można wyodrębnić takie, które mają zasięg lokalny i regionalny (tlenek azotu, tlenek węgla, dwutlenek siarki, ozon, dwutlenek węgla, metan)
Antropogeniczne źródła zanieczyszczeń często skupiają się na obszarach gęsto zaludnionych, dlatego mniejsze stężenie niebezpiecznych związków chemicznych zawieszonych w powietrzu obserwuje się na terenach wiejskich, a większe stężenie na terenach miejskich.
Jak powstają pyłowe zanieczyszczenia powietrza?
Pył zawieszony to mieszanina bardzo drobnych cząsteczek stałych i ciekłych. W pyle zawieszonym wyróżnia się dwie podstawowe frakcje, których podział wynika z wielkości ziaren, są to:
- pył PM 10 (średnica ziaren poniżej 10 µm),
- pył PM2,5 (średnica ziaren poniżej 2,5 µm).
Drobiny pyłu zawieszonego ze względu na swoją porowatą powierzchnię mogą zawierać silnie toksyczne substancje takie jak metale ciężkie (np. arsen, kadm, rtęć i nikiel) czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.
Poziom emisji pyłów PM10 w Polsce waha się na poziomie 250-300 tys. ton rocznie, co daje 7 kg na jednego mieszkańca na rok.
Na poniższej grafice przedstawiono średnie roczne stężenie pyłów oraz benzopirenu (po lewej). Kolorem czerwonym zaznaczono miejsca, gdzie przekroczono normy europejskie (źrodło: EEA).
Konsekwencje niskiej emisji.
Zanieczyszczenia powietrza ma katastrofalny wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt, ale należy też pamiętać, że wpływa ono szkodliwie również na gleby i wody powierzchniowe. Mieszanka związków chemicznych w powietrzu jest często odpowiedzialna za infekcje wirusowe i bakteryjne oraz za powstawanie chorób przewlekłych takich jak astma, alergie czy choroby krążenia. Należy pamiętać, że gdy zauważymy zwiększone zanieczyszczenie powietrza, to lepiej zostać w domu. Ten apel jest szczególnie skierowany do dzieci, kobiety w ciąży i osób starszych.
Jak zredukować niską emisję?
Znaczna redukcja niskiej emisji jest możliwa poprzez:
- zmianę sposobu myślenia oraz podniesienie świadomości mieszkańców na temat skutków zdrowotnych, środowiskowych i ekonomicznych niskiej emisji,
- rozpowszechnienie stosowania nowoczesnych kotłów do spalania paliw stałych,
- wprowadzenie ustawy antysmogowej, gdzie będą zawarte zapisy o możliwości kontroli paliw używanych do ogrzewania,
- opracowanie samodzielnych działań dążących do poprawy powietrza atmosferycznego
w najbliższym otoczeniu,
- wprowadzenie zjawiska „presji” na trucicieli powietrza atmosferycznego.
Do osiągnięcia powyższego celu będą służyć też działania edukacyjne skierowane do mieszkańców gminy w postaci teatrzyków ekologicznych, happeningów, rozdawania ulotek i umieszczania informacji w prasie i Internecie.
Co robi gmina by zminimalizować ilość zanieczyszczonego powietrza?
W celu zminimalizowania problemu, w 2016 roku podjęto uchwałę w sprawie określania zasad udzielania dotacji celowej z budżetu Miasta i Gminy Krotoszyn na pokrycie kosztów zmiany systemów grzewczych na proekologiczne. W przyszłości program ma zredukować niską emisję w całej gminie. Kolejnym działaniem mogącym zmierzać do zmniejszenia niskiej emisji na naszym obszarze jest termomodernizacja budynków. Prawidłowe ocieplenie pozwoli dłużej utrzymać odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach, przy jednoczesnej redukcji spalanego opału. Ponadto systematycznie prowadzone są akcje mające na celu uświadomienie mieszkańcom jak szkodliwe jest spalanie odpadów komunalnych w piecach. W tym celu organizowane są teatrzyki ekologiczne. W 2016 roku zorganizowano też happening ekologiczny, podczas którego uczniowie szkół rozdawali przechodniom ulotki dotyczące konsekwencji zanieczyszczeń powietrza. Ponadto zawsze u progu okresu grzewczego, zamieszczany jest artykuł w Internecie dotyczący szkodliwości spalania odpadów komunalnych.
* Relacja z teatrzyku ekologicznego i happeningu pod linkami:
- spektakle teatralne o tematyce ekologicznej dla dzieci...
- happening ekologiczny "Świat zadymiony ma same złe strony"...
* Artykuł "Nie spalaj odpadów!!!"...
* Artykuł: "Strażnicy miejscy na tropie trucicieli"...
Gdzie można sprawdzić dane dotyczące skażenia powietrza?
Na chwilę obecną w gminie Krotoszyn nie ma stacji pomiarowej zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Najbliżej położona stacja znajduje się w Kaliszu. Wszystkie dane ilościowe i jakościowe można na bieżąco sprawdzać za pomocą strony internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pod linkiem: http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current
Ponadto corocznie są sporządzane dokumenty w postaci informacji o stanie środowiska
w powiecie krotoszyńskim: POBIERZ informacje za rok 2014...